BÀI TẬP TÌNH HUỐNG TLH LỨA TUỔI VÀ TLH SƯ PHẠM Phần I. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN CỦA TLH LỨA TUỔI VÀ TLH SƯ PHẠM T×nh huèng sè 1 C¸c quan niÖm kh¸c nhau vÒ sù ph¸t triÓn t©m lÝ ngêi nãi chung vµ t©m lÝ trÎ em nãi riªng Néi dung t×nh huèng: Trong khoa häc t©m lÝ vµ trong cuéc sèng hµng ngµy cã mét sè quan niÖm vÒ vai trß cña c¸c yÕu tè ®èi víi sù ph¸t triÓn t©m lÝ ngêi (trÎ em) nh sau: 1. Quan niÖm thø nhÊt cho r»ng: sù ph¸t triÓn t©m lÝ gièng nh mét ngêi ch¬i mét bµn cê tíng. NÕu nh trªn bµn cê vµ trong tay ngêi ch¬i cê cã nh÷ng qu©n xe, ph¸o, m· th× sÏ ®¸nh v¸n cê nhanh h¬n, th¾ng dÔ h¬n vµ cã hiÖu qu¶ h¬n mµ Ýt mÊt søc. Cßn nÕu nh trong tay chØ toµn lµ qu©n tèt, dï lµ tèt qua s«ng th× v¸n cê sÏ rÊt khã th¾ng vµ rÊt chËt vËt. §øa trÎ còng vËy, nÕu khi ra ®êi víi nh÷ng gen tréi th× sù ph¸t triÓn t©m lÝ sÏ rÊt thuËn lîi vµ cuéc ®êi sÏ gÆt ®îc nhanh chãng nh÷ng thµnh c«ng trong ho¹t ®éng h¬n lµ khi ra ®êi víi nh÷ng gen lÆn, sù ph¸t triÓn t©m lÝ sÏ chËt vËt vµ vÊt v¶ h¬n nhiÒu, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kÐm. 2. Quan niÖm thø hai cho r»ng: sù ph¸t triÓn t©m lÝ gièng nh sù në cña mét qu¶ trøng. ChÊt cña qu¶ trøng ®Î ra con gµ hay con vÞt hoµn toµn phô thuéc vµo di truyÒn sinh häc, cßn m«i trêng, d¹y häc vµ gi¸o dôc chØ lµ yÕu tè nhiÖt ®é thóc ®Èy cho viÖc në sím hay muén, chø c¨n b¶n kh«ng quyÕt ®Þnh ®Õn ®Î ra con vËt g×, ®Õn chÊt cña sù ph¸t triÓn t©m lÝ. (trÝch trong T×nh huèng t©m lÝ häc, tr. 52-53) 3. Quan niÖm thø ba: Tôc ng÷ ViÖt Nam cã c©u: Trøng rång l¹i në ra rång, Liu ®iu l¹i në ra dßng liu ®iu. C©u hái: 1. Ba ý kiÕn trªn ®Ò cËp ®Õn tri thøc (luËn ®iÓm) t©m lÝ häc nµo trong khoa häc t©m lÝ? 2. H·y cho biÕt ý kiÕn nµo ®óng, ý kiÕn nµo sai? T¹i sao? 3. Tõ néi dung t×nh huèng trªn, h·y suy nghÜ c¸c c©u sau ®Ó rót ra c¸c KLSP: - VËt chÊt kh«ng ph¶i lµ s¶n vËt cña tinh thÇn, mµ chÝnh b¶n th©n tinh thÇn l¹i chØ lµ s¶n vËt cao ®¼ng cña vËt chÊt (Ph.¨ngghen); - vËt chÊt, giíi tù nhiªn, tån t¹i, c¸i vËt lÝ ®Òu lµ tÝnh thø nhÊt, cßn tinh thÇn, ý thøc, c¶m gi¸c, c¸i t©m lÝ ®Òu lµ tÝnh thø hai (V.I.Lªnin). T×nh huèng sè 2 Mikhain Vaxilªvich L«m«n«x«p (1711-1765) Néi dung t×nh huèng: Mikhain L«m«n«x«p sinh ... t¹i mé lµng nhá ven biÓn phÝa b¾c níc Nga, gÇn thÞ trÊn Ackhanghen. Cha Mikhain lµ mét n«ng d©n lµm thªm nghÒ ®¸nh c¸... 1 ë miÒn quª cña L«m«n«x«p lóc ®ã cã nhiÒu ngêi biÕt ®äc, biÕt viÕt, thËm chÝ mét sè ngêi cßn ham ®äc s¸ch n÷a. Tíi n¨m 12 tuæi, cËu bÐ Mikhain ®· ®äc th«ng viÕt th¹o, kh«ng nh÷ng ®äc s¸ch ®¹o cña gi¸o héi mµ cßn thÝch ®äc c¶ c¸c s¸ch “ngoµi ®êi” n÷a. Cã hai cuèn s¸ch “ngoµi ®êi” mµ Mikhain say sa ®äc m·i nhiÒu lÇn, cuèn “Ng÷ ph¸p” cña Xmitritxki vµ cuèn “Sè häc” cña Manhixki. §ã lµ nh÷ng cuèn s¸ch næi tiÕng thêi bÊy giê... Mikhain thÊy r»ng tù m×nh ®äc s¸ch lµ cha ®ñ, chó bÐ cßn muèn ®îc ®Õn trêng häc n÷a. Nhng íc m¬ ®ã kh«ng thÓ thµnh sù thËt....