Khóa luận - Khủng hoảng khu vực đồng tiền chung châu Âu và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam trong việc kiểm soát nguy cơ khủng hoảng nợ

MMMMỤỤỤỤCCCC LLLLỤỤỤỤCCCC
DANHDANHDANHDANH MMMMỤỤỤỤCCCC TTTTỪỪỪỪ VIVIVIVIẾẾẾẾTTTT TTTTẮẮẮẮTTTT DANHDANHDANHDANH MMMMỤỤỤỤCCCC BBBBẢẢẢẢNGNGNGNG BIBIBIBIỂỂỂỂUUUU LLLLỜỜỜỜIIII MMMMỞỞỞỞ ĐẦĐẦĐẦĐẦUUUU............................................................................................................ 1
CHCHCHCHƯƠƯƠƯƠƯƠNGNGNGNG 1:1:1:1: CCCCƠƠƠƠ SSSSỞỞỞỞ LLLLÝÝÝÝ LULULULUẬẬẬẬNNNN VVVVỀỀỀỀ NNNNỢỢỢỢ CCCCÔÔÔÔNGNGNGNG................................................... 3
1.1.1.1.1.1.1.1. KhKhKhKhááááiiii ninininiệệệệmmmm vvvvàààà đặđặđặđặcccc đđđđiiiiểểểểmmmm ccccủủủủaaaa khkhkhkhủủủủngngngng hohohohoảảảảngngngng nnnnợợợợ ccccôôôôngngngng...................................... 3
1.1.1. Khái niệm nợ công và khủng hoảng nợ công............................................. 3
1.1.1.1. Khái niệm nợ công............................................................................... 3
1.1.1.2. Khái niệm khủng hoảng nợ công......................................................... 8
1.1.2. Đặc điểm của khủng hoảng nợ công.......................................................... 9
1.2.1.2.1.2.1.2. NguyNguyNguyNguyêêêênnnn nhnhnhnhâââânnnn ddddẫẫẫẫnnnn đếđếđếđếnnnn khkhkhkhủủủủngngngng hohohohoảảảảngngngng nnnnợợợợ ccccôôôôngngngng............................................. 10
1.2.1. Thâm hụt ngân sách nhà nước................................................................. 11
1.2.1.1. Sự gia tăng mạnh trong chi tiêu từ ngân sách của chính phủ............ 11
1.2.1.2.Các nguồn thu cho ngân sách nhà nước tăng chậm hơn nhu cầu chi. 12
1.2.2. Hiệu quả sử dụng vốn vay thấp................................................................ 13
1.2.3.Sự thiếu minh bạch về quản lý nợ công.....................................................14
1.3.1.3.1.3.1.3. TTTTáááácccc độđộđộđộngngngng ccccủủủủaaaa khkhkhkhủủủủngngngng hohohohoảảảảngngngng nnnnợợợợ ccccôôôôngngngng đốđốđốđốiiii vvvvớớớớiiii nnnnềềềềnnnn kinhkinhkinhkinh ttttếếếế..............................15
1.3.1.Tác động đến các chỉ số kinh tế vĩ mô.......................................................15
1.3.1.1. Lạm phát............................................................................................ 15
1.3.1.2.Tốc độ tăng trưởng GDP.....................................................................16
1.3.1.3. Đầu tư quốc tế.................................................................................... 17
1.3.1.4. Xuất nhập khẩu.................................................................................. 18
1.3.2.Tác động đến hệ thống tài chính............................................................... 19
1.3.2.1.Tăng trưởng tín dụng.......................................................................... 19
1.3.2.2.Thị trường chứng khoán......................................................................20
1.3.2.3.Thị trường bất động sản...................................................................... 22
1.3.3. Tác động lên các lĩnh vực khác................................................................ 22
1.3.3.1. Đời sống xã hội.................................................................................. 22

1.3.3.2. Lĩnh vực khác.....................................................................................23
CHCHCHCHƯƠƯƠƯƠƯƠNGNGNGNG 2222 :::: KHKHKHKHỦỦỦỦNGNGNGNG HOHOHOHOẢẢẢẢNGNGNGNG KHUKHUKHUKHU VVVVỰỰỰỰCCCC ĐỒĐỒĐỒĐỒNGNGNGNG TITITITIỀỀỀỀNNNN CHUNGCHUNGCHUNGCHUNG CHCHCHCHÂÂÂÂUUUU ÂÂÂÂUUUU
................................................................................................................................... 25
2.1.2.1.2.1.2.1. DiDiDiDiễễễễnnnn bibibibiếếếếnnnn ccccủủủủaaaa khkhkhkhủủủủngngngng hohohohoảảảảngngngng nnnnợợợợ ccccôôôôngngngng ChChChChââââuuuu ÂÂÂÂuuuu...........................................25
2.1.1.Giai đoạn trước khủng hoảng nợ công 2010............................................ 25
2.1.1.1.Tình hình phát triển kinh tế từ năm 2002 đến 2009............................25
2.1.1.2. Những dấu hiệu của khủng hoảng nợ công Châu Âu 2010.............. 27
2.1.2. Giai đoạn khi khủng hoảng nợ công 2010 bùng nổ đến nay....................30
2.1.2.1. Khủng hoảng nợ công tại Hy Lạp...................................................... 31
2.1.2.2.Ireland................................................................................................. 33
2.1.2.3. Tây Ban Nha...................................................................................... 36
2.1.2.4. Một số nước khác...............................................................................37
2.2.2.2.2.2.2.2. NguyNguyNguyNguyêêêênnnn nhnhnhnhâââânnnn ccccủủủủaaaa khkhkhkhủủủủngngngng hohohohoảảảảngngngng nnnnợợợợ ccccôôôôngngngng ChChChChââââuuuu ÂÂÂÂuuuu 2010201020102010........................... 39
2.2.1. Nguyên nhân chủ quan............................................................................. 39
2.2.1.1.Cơ chế quản lý các thành viên lỏng lẻo.............................................. 39
2.2.1.2. Thâm hụt ngân sách........................................................................... 40
2.2.1.3. Đầu tư kém hiệu quả.......................................................................... 42
2.2.1.4.Quản lý nợ công kém hiệu quả........................................................... 43
2.2.2.Nguyên nhân khách quan.......................................................................... 44
2.2.2.1. Điều kiện tín dụng dễ dàng................................................................ 44
2.2.2.2. Ảnh hưởng từ khủng hoảng kinh tế thế giới 2008............................. 45
2.3.T2.3.T2.3.T2.3.Táááácccc độđộđộđộngngngng ccccủủủủaaaa khkhkhkhủủủủngngngng hohohohoảảảảngngngng nnnnợợợợ ccccôôôôngngngng ChChChChââââuuuu ÂÂÂÂuuuu............................................ 45
2.3.1. Đối với các quốc gia thành viên...............................................................45
2.3.1.1. Khủng hoảng hệ thống ngân hàng..................................................... 45
2.3.1.2. Sự mất lòng tin của nhà đầu tư vào hệ thống tài chính......................48
2.3.1.3. Sự trượt giá của đồng Euro so với các đồng tiền khác...................... 49
2.3.1.4. Đời sống xã hội.................................................................................. 49

2.3.2. Đối với thế giới.........................................................................................50
2.3.2.1. Hoạt động xuất nhập khẩu................................................................. 50
2.3.2.2.Hoạt động đầu tư nước ngoài..............................................................51
2.3.2.3. Hoạt động sát nhập và mua lại ( M&A).............................................51
2.3.3.Đối với Việt Nam....................................................................................... 52
2.3.3.1.Xuất nhập khẩu................................................................................... 52
2.3.3.2. Dòng vốn đầu tư vào Việt Nam......................................................... 53
2.3.3.3.Tỷ giá hối đoái.................................................................................... 54
2.3.3.4.Thị trường chứng khoán......................................................................55
2.4.2.4.2.4.2.4. CCCCáááácccc bibibibiệệệệnnnn phphphpháááápppp khkhkhkhắắắắcccc phphphphụụụụcccc hhhhậậậậuuuu ququququảảảả khkhkhkhủủủủngngngng hohohohoảảảảngngngng nnnnợợợợ ccccôôôôngngngng ChChChChââââuuuu ÂÂÂÂuuuu 2010201020102010
................................................................................................................................55
2.4.1. Đối với các quốc gia thành viên...............................................................55
2.4.1.1.Tăng cường hoạt động trên thị trường mở.......................................... 55
2.4.1.2.Chính sách thắt chặt chi tiêu............................................................... 56
2.4.1.3.Giải quyết bất ổn trong ngành ngân hàng........................................... 56
2.4.2. Đối với các quốc gia thành viên...............................................................57
2.4.2.1. Hỗ trợ của IMF và EU....................................................................... 57
2.4.2.2.Hỗ trợ từ các nước lớn........................................................................ 57
CHCHCHCHƯƠƯƠƯƠƯƠNGNGNGNG 3:3:3:3: BBBBÀÀÀÀIIII HHHHỌỌỌỌCCCC KINHKINHKINHKINH NGHINGHINGHINGHIỆỆỆỆMMMM CHOCHOCHOCHO VIVIVIVIỆỆỆỆTTTT NAMNAMNAMNAM TRONGTRONGTRONGTRONG VIVIVIVIỆỆỆỆCCCC KIKIKIKIỂỂỂỂMMMM SOSOSOSOÁÁÁÁTTTT NGUYNGUYNGUYNGUY CCCCƠƠƠƠ KHKHKHKHỦỦỦỦNGNGNGNG HOHOHOHOẢẢẢẢNGNGNGNG NNNNỢỢỢỢ.................................................59
3.1.3.1.3.1.3.1. BBBBààààiiii hhhhọọọọcccc kinhkinhkinhkinh nghinghinghinghiệệệệmmmm chochochocho ViViViViệệệệtttt NamNamNamNam ttttừừừừ cucucucuộộộộcccc khkhkhkhủủủủngngngng hohohohoảảảảngngngng nnnnợợợợ ccccôôôôngngngng
ChChChChââââuuuu ÂÂÂÂuuuu 2010201020102010...................................................................................................... 59
3.1.1. Duy trì tính ổn định của nền kinh tế vĩ mô............................................... 59
3.1.1.1. Kiềm chế lạm phát............................................................................. 59
3.1.1.2. Giữ mức tăng trưởng ổn định.............................................................60
3.1.1.3. Minh bạch tài chính công...................................................................60
3.1.2.Thắt chặt hoạt động tài khóa.....................................................................61
3.1.2.1. Kiểm soát và quản lý nợ công............................................................61
3.1.2.2. Đầu tư hợp lý và hiệu quả.................................................................. 62

3.1.3. Quản lý chặt chẽ hệ thống ngân hàng...................................................... 62
3.1.3.1. Kiểm soát hoạt động tín dụng............................................................ 62
3.1.3.2.Thiết lập cơ cấu phục hồi tối đa nợ xấu.............................................. 63
3.2.3.2.3.2.3.2. ThThThThựựựựcccc trtrtrtrạạạạngngngng nnnnợợợợ ccccôôôôngngngng ccccủủủủaaaa ViViViViệệệệtttt NamNamNamNam.............................................................. 63
3.2.1. Nợ công của Việt Nam trong thời gian qua............................................. 63
3.2.1.1. Tỷ lệ nợ công..................................................................................... 63
3.2.1.2.Vấn đề sử dụng nguồn vốn đi vay.......................................................70
3.2.2. Đánh giá thực trạng quản lý nợ công của Việt Nam................................71
3.2.2.1.Ưu điểm...............................................................................................71
3.2.2.2.Nhược điểm và nguyên nhân.............................................................. 72
3.3.3.3.3.3.3.3. MMMMộộộộtttt ssssốốốố gigigigiảảảảiiii phphphpháááápppp đểđểđểđể kikikikiểểểểmmmm sosososoáááátttt nguynguynguynguy ccccơơơơ khkhkhkhủủủủngngngng hohohohoảảảảngngngng nnnnợợợợ ccccôôôôngngngng ttttạạạạiiii ViViViViệệệệtttt
NamNamNamNam....................................................................................................................... 73
3.3.1.Tăng cường quản lý nhà nước về nợ công................................................ 73
3.3.1.1.Xây dựng chính sách vay nợ công hợp lý...........................................74
3.3.1.2. Đảm bảo tính bền vững trong quy mô và tốc độ tăng trưởng hợp lý.... 75
3.3.1.3. Kiểm soát chặt chẽ và hiệu quả việc sử dụng các khoản nợ công...... 75
3.3.2. Đảm bảo chính sách tài khóa bền vững................................................... 76
3.3.2.1.Trong ngắn hạn................................................................................... 76
3.3.2.2.Trong dài hạn...................................................................................... 76
3.3.3.Tái cấu trúc hệ thống ngân hàng...............................................................77
3.3.3.1. Quản lý nợ xấu ngân hàng................................................................. 77
3.3.3.2. Mua lại và sáp nhập ngân hàng..........................................................78
KKKKẾẾẾẾTTTT LULULULUẬẬẬẬNNNN.............................................................................................................. 82
DANHDANHDANHDANH MMMMỤỤỤỤCCCC TTTTÀÀÀÀIIII LILILILIỆỆỆỆUUUU THAMTHAMTHAMTHAM KHKHKHKHẢẢẢẢOOOO............................................................... 83
PHPHPHPHỤỤỤỤ LLLLỤỤỤỤCCCC................................................................................................................. 84